Blog

Gölge Öğretmen Kimdir, Görevleri Nelerdir ?

Özel gereksinimi olan çocukların okul yıllarında ve/veya toplumsal davranışları öğrenirken
ebeveynleri ve öğretmenlerinin yanı sıra bir gölge öğretmene de ihtiyacı vardır. Gölge öğretmen
konusunda uzman bir kuruluş olarak toplumumuzda çok bilinmeyen gölge öğretmen kavramını,
gölge öğretmenin ne olup ne olmadığını sizlerle paylaşmak istiyoruz.

Gölge öğretmen kimdir?

Gölge öğretmen, özel gereksinimi (nöro-gelişimsel bozukluklar, mental retardasyon, duygu ve
davranış bozuklukları, iletişim ve sosyal becerilerde bozukluk, öğrenme güçlükleri, üstün zeka ve
yetenek) olan çocuklarla okul yıllarında ve/veya çocuğun toplumsal davranışları öğrenmesi ve hayat
şartları ve çevreye uyum gösterebilmesi için çalışan bir eğitici/öğretmendir.

Gölge öğretmen çocuğun gerek fiziksel gerekse nöro-psikolojik gelişimi nedeniyle okulda veya
toplumda kendi başına anlama, öğrenme veya işlevsel gereksinimleri yerine getirememesinden
dolayı kendisine eşlik eden eğiticidir. Gölge öğretmen, çocuğun sınıf ortamında ihtiyacı olan fiziksel
veya sözel yardımı sunan, gerektiğinde okuldaki eğitimi çocuğun anlayacağı şekilde uyarlayan
(örneğin; görsel destek sunarak, etkinliğin düzeyini çocuğa uyarlayarak, çocuğun öğrenmesini
kolaylaştıracak etkinlikler ve materyaller geliştirerek vb.), çocuğun bağımsız olarak eğitim sürecine
adapte olmasını sağlayan eğitmendir.

Kimler gölge öğretmen olabilir?

Üniversite, yüksek okul veya liselerin çocuk gelişimi, psikoloji, özel eğitim bölümlerinde okuyan
veya mezun olmuş kişiler ve yine üniversite veya yüksek okulların beden eğitimi bölümlerinde
okuyan veya bitirmiş kişiler bu eğitimi alarak gölge öğretmen olarak çalışabilirler.

Gölge öğretmenin görevleri nelerdir?

• Çocuğun özel gereksinimlerini ve bireysel özelliklerini göz önünde bulundurarak okul
  hayatında çocuğa eşlik eder.
•  Eğitim ortamında aile, okul ve çocuk üçgeninde aracı kişi olur. Nihai amacı ise özel
  gereksinim duyan çocuğa bağımsızlığını kazandırıp sınıf öğretmenine transfer etmek ve
  kendini tamamen geri çekmek olduğundan gerek fiziksel gerekse sözel yönergeleri
  azaltarak uygulayıp, çocuğun bağımsız olarak akademik ve sosyal hayatını idam
  ettirebilmesini sağlar.
•  Sınıf ortamında öğrencisi için gerekli uyarlamaları yapar (örneğin; etkinlik/ders çizelgesi,
  zaman takibi materyali, pekiştirme sistemi, vb.)
•  Özel gereksinimi olan çocukların farklı bir şekilde öğrendiğini göz önünde bulundurarak,
  işlenen konuları bireyin öğrenebilme kapasitesine göre düzenleyerek artırır ve
  öğrencinin derslere katılımını sağlar.
• Çocuğun odaklanma, etkileşime girme, sınıfta aktif rol alma, sosyal beceriler geliştirme,
  akranlarıyla iletişim kurma ve davranışlarını kontrol etmesi için çalışır.
•  Sınıf ortamı dışında (teneffüs, etüt, etkinlik, gezi, gösteri, vb.), öğrencinin, akranlarına ve
  okul hayatına uyum sağlaması amacı ile sosyal ve iletişim becerilerinde destek olur,
  gerekli müdahalelerle öğrencinin uyumunu kolaylaştırır.
•  Davranış problemi, hiperaktivite gibi sorunlar yaşayan öğrenci için davranış prosedürü
  uygular ve olumsuz davranışların sıklığının azalmasını hedefler.

Gölge öğretmen belgesi almanın avantajları nelerdir?

Gölge öğretmenlik ülkemizde yeni gelişen bir alandır. Yurt dışında üniversite sürecinde psikoloji,
çocuk gelişimi gibi bölümlerden mezun olmadan önce kesinlikle alanda gölge öğretmen olarak
çalışılması şarttır. Ülkemizde gölge abla/ağabey kavramı daha fazla bilinmektedir ve gölge öğretmen
ile karıştırılmaktadır. Gölge öğretmen bakıcı değil, eğiticidir. Çocuğun hem eğitim hem de sosyal
çevreye uyumunu sağlayan, çocuğa özel ve kapasitesine yönelik, okul ve aile ile iş birliği içerisinde
eğitim programları hazırlayan ve çocuğun gelişimine katkıda bulunan, eğitim almış ve bilgili kişidir.
“Gölge” terimi, uzmanın bilimsel ipucunu sunma ve geri çekme metotlarına sahip olduğunu ve
çocuğun bağımsız olarak davranmasını amaçlayan kişi için kullanılır.

Bu nedenle, gölge öğretmen belgesine sahip olmak:

•  Bu uygulamanın hem teorik hem de pratik olarak eğitimini almak,
•  Gölge olunan çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda, bilimsel olarak kanıtlanmış metot ve
  yöntemleri kullanabilmek,
•  Aile ve okul ile profesyonel boyutta iş birliği yapabilmek anlamına gelir.
  Gölge öğretmen olarak çalışabilmek için eğitim ve süpervizyon almak şarttır.

Süpervizörün görevleri nelerdir?

Aile, gölge öğretmen ve okul arasındaki bu relasyonun bağımsız bir başka organizasyon tarafından
oluşturulması süreci verimli kılmaktadır. Özel Nuh’un Gemisi Aile Danışma Merkezi bu aşamada
süpervizyon çalışmalarını yürütecek ve her tarafa gerekli bilgiyi verecek olan kurumdur.

Süpervizör, gölge öğretmene teorik ve pratik eğitimi veren, çocuğun programından sorumlu olan ve
takip eden uzman psikologdur.

Süpervizyon veren kişi:

• Aile görüşmelerini gerçekleştirir ve gerekli koordinasyonu sağlar.
•  Aile, gölge öğretmen ve okul arasındaki iletişimi sağlar.
• Çocuğun okul sürecini yakından takip eder ve gerekli öneriler ve uyarlamalar için gölge
  öğretmeni bilgilendirir.
•  Gölge öğretmenin uygulamasında kullanacağı metot, yöntemler ve prosedürler hakkında
  bilgi verir.
• Çocuk için hazırlanan Bireyselleştirilmiş Eğitim Programının uygulanmasını takip eder, belli
  aralıklarla değerlendirir.

Aile-okul-gölge öğretmen ortak çalışması nasıl yapılır?

kulda davranış veya akademik zorluklar yaşayan çocuklarımız için gölge öğretmen seçildikten
sonra :

1. Sınıf öğretmen(leri) ve okul idaresi ile gerçekleşecek görüşmede, sınıf ortamında gölge
öğretmenin görevlerinin neler olacağı, diğer öğrencilere nasıl takdim edileceği, nerede
oturacağı, sınıf öğretmeni ile yürüteceği ortak çalışmaların neler olacağı (öğrencinin
derslere/etkinliklere katılmasını sağlayan çalışmalar, anlaşmalar, vs.) belirlenecektir. Ayrıca
bu görüşmede öğrencinin katılacağı ve katıl(a)mayacağı derslere karar verilir, boş derslerde
gölge öğretmen ile öğrencinin bulunacağı çalışma odası belirlenir (kütüphane, boş sınıf, vb.)
2. Her sömestr başında, gölge öğretmen öğrencisinin ihtiyaç duyduğu alanların belirtildiği,
hedeflenen kazanımların bulunduğu bir bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) oluşturarak
ailenin ve süpervizörün onayına sunacaktır. Bu programı takiben gölge öğretmen her ay,
hedef davranışların gelişimini rapor halinde aileye ve süpervizöre sunacaktır. Sömestr
sonunda ise daha kapsamlı bir gelişim raporu sunması beklenmektedir.
3. Gölge öğretmenin ihtiyaç duyduğu materyaller, oyunlar ve/veya aktiviteler aile tarafından
temin edilerek çalışmalar sürdürülür.
4. Gün sonunda gölge öğretmenin aileye bilgi vermesi beklenmektedir: Gün içinde işlenen
dersler, öğrencinin katılım durumu, davranışsal gözlemler, akranları ile etkileşimi,
öğretmenin geri bildirimleri ve okul hayatına dair bilgiler (ödev, etkinlik, gündem)
aktarılmalıdır.
5. Öğrencinin gün içinde çalıştığı konular veya edinim aşamasında olduğu beceriler aileye ödev
olarak aktarılmalıdır.
6. Ailenin, gölge öğretmen eşliğinde, sınıf öğretmeni, okul idaresi veya konuyu takip eden
rehberlik servisi ile belirli aralıklarla görüşmesi, çocukları ve eğitim süreci hakkında,
ilerlemeleri, gözlemleri ve var ise geri bildirimleri almaları önemlidir.