İlkokula Başlayacak Çocukların Becerilerini Güçlendirecek Aktiviteler

Ailelerin tutumları, çocuklarına atfettikleri eğitim beklentileri ve eğitimle ne kadar ilgili oldukları çocukların ilkokula başlarkenki becerileri ile ilişkilidir. Çocuklarına atfedilen bu tutum ve beklentiler çocuğun bilişsel, duygusal ve sosyal özelliklerini tam olarak yansıtmıyor olabilir. Burada aslında anne babaların ebeveynlik tutumları ya da yaklaşımları devreye girer. Daha sıcak ve çocuğun ihtiyaçlarına duyarlı olan ebeveynlik tutumlarının çocuğun bilişsel, sosyal ve duygusal gelişiminde olumlu bir etkisi vardır.

Ailelerin eğitimden ne bekledikleri de önemli bir faktördür. Akademik beklentileri yüksek bir aile çocuklarının eğitiminin daha uzun süreli (üniversite hatta daha sonrası) olacağını düşündüğünden eğitime yatırımı daha çok yapacak ve beklentilerini  yüksek tutacaktır. Bu konuda ailelere tavsiyemiz bu beklentileri minimum düzeyde tutmaları ve çocuklara yeterli destek ve ilgiyi dozunda vermeleridir.

Ailelerin okul öncesi çocuklarının gelişimlerine katkıda bulunmaları; ilkokula başlamadan önce çocuklarının bilişsel, dil, okuma yazma ve sosyal gelişimlerini güçlendirecek aktiviteler yapmaları çok önemlidir.

Bu aktiviteler nelerdir?

İlkokula başlayacak yaştaki çocukların bilişsel becerilerini incelediğimizde kelime haznelerinin genişlediğini (2.000 kelimeye kadar), sağını solunu bildiklerini, mantık ve tartışma becerilerinin kuvvetlendiğini, kategorizasyon yapabildiklerini, dün-bugün-yarın gibi zaman kavramını oturttuklarını, kendilerini kontrol etme, dikkati sürdürme ve odaklama becerilerinin anaokulu dönemine nazaran daha ileride olduğunu görürüz.

Bilişsel becerileri geliştirmek, okula daha hazır olmalarını sağlamak için ailelerin günlük hayatta pratik bir biçimde yapabilecekleri önerileri aşağıda sizler için sıraladık.

1. 1. Müzeler: Sizlere bir etkinlik olarak çocuğunuzu bir müzeye götürmenizi öneriyoruz. Müzeler hem çocukların bilgi birikimini artıracak hem de keşif heyecanını yaşatacak. Bu müzelerin en değerlilerinden birisi İstanbul’daki Oyuncak Müzesi. Müze ziyaretinden sonra çocuğunuza en sevdiği oyuncağı sorabilir, hatta o oyuncağın resmini çizdirebilirsiniz. Tabii ki eğitici ve eğlenceli pek çok başka alternatif de var.
   2. Hafızayı ve anıları güncelde tutmak: Çocuklarınızla olabildiğince bire bir ve kaliteli zamanlar geçirmeye çalışıyorsunuz doğal olarak. Ama birlikte geçirdiğiniz zamanları çocuklarınızın hafızasını tazelemek için de kullanabilirsiniz. Örneğin; geçtiğimiz haftalarda çocuğunuz ile beraber bir doğum günü partisine gittiniz. Üzerinden biraz zaman geçtikten sonra bu partiyi çocuğunuza anlattırın. Ona kimlerin partiye geldiğini, en eğlendiği anın ne olduğunu sorabilirsiniz. Partinin başlangıç, orta ve sonucunda neler olduğunu sıralı olarak çocuğunuza anlattırarak hafızasını güçlendirip anılarını düzenlemesine yardımcı olabilirsiniz.
   3. Alfabe öğrenimi: İlkokulda kazanılan en önemli becerilerden biri alfabedeki harfleri tanımak ve sesleri birleştirerek onlardan kelime oluşturmaktır. Bu beceriyi kazanan çocuklar aynı zamanda harfleri kopya ederek yazmaya da hazırlık oluştururlar. Alfabedeki harfleri tanımak ve sesleri anlamak çocuklar için çok önemlidir. Bu beceriyi geliştirmek için evinizin duvarlarına, dolap kapılarına, buzdolabının üzerine çeşitli harfleri kocaman yazıp daha sonra o harfle başlayan bir görsel çizebilir ya da yapıştırabilirsiniz. Örneğin; E harfi için A4 kâğıda “Ev” yazıp altına bir ev resmini çocuğunuza yaptırabilirsiniz. Bu harfleri tek seferde 3-4 adet yapıp zamanla değiştirmek hem çocuğun sıkılmamasını sağlayacak hem de yeni harfleri tanımasını sağlayacaktır.
   4. Matematik becerisini güçlendirecek aktiviteler: Matematik için sayı sayma, toplama yapma, şekilleri ayırt etme, örüntüleri fark etme gibi beceriler önemlidir. Bu becerileri günlük aktivitelerinizde çok kolay bir şekilde güçlendirebilirsiniz. Örneğin; sayı sayma için arabada giderken ya da yolda yürürken bir obje seçip (kırmızı arabalar) “markete gidene kadar bütün kırmızı arabaları say” diyebilirsiniz. Markete gittiğinizde seçtiğiniz meyve ve sebzeleri çocuğunuzun poşete koymasını sağlayarak basit toplama işlemleri yaptırabilirsiniz. Aynı zamanda alışveriş arabasında bulunan şekilleri (dikdörtgen süt kutusu, yuvarlak karpuz, üçgen peynir vb.) çocuğunuza buldurabilirsiniz. Ödeme yaparken bazı paraları çocuklarınıza verip paraları tanıtmak da güzel bir aktivite olabilir.

İlkokul öncesi rutinleri belirlemek

Çocuğunuzun ilkokula başlaması, rutinlerinizin değişmesine sebep olacaktır. Yaz tatili boyunca aileler okul zamanına nazaran daha çok boş vakti olan, daha geç uyuyan, daha az planlı hareket edilen bir yapıya dönüşebilirler. Daha rahat olan bu kurallardan daha planlı bir yapıya geçmek özellikle bu yaştaki çocuklar için zorlayıcı olabilir. Bu sebeple okul başlamadan önce uygulayabileceğiniz bazı pratik çözümler hem sizin hem çocuğunuz için daha rahat bir okul yılı başlamasına fayda sağlayabilir.

Öncelikle okulun ilk günü çocuklar için bir sürpriz olmamalıdır. Evinizde eğer bir takvim varsa okulların açılacağı günü işaretleyebilir ve zaman yaklaştıkça zamanın yaklaştığına dair ipuçlarını (1 hafta kaldı, 3 gün kaldı gibi) çocuğunuza söyleyebilirsiniz. Okulla ilgili yaratacağınız beklentileri minimumda tutmaya çalışın. “Okulun açılacağı için heyecanlı mısın?” gibi soruları çok tekrar etmek çocuğunuzun kaygısını yükseltebilir.

Okula zamanı yaklaşmadan uykusunu düzenlemeye çalışın. Bunun için okulun başlamasına bir hafta kala uykuya geçişini yarım saat öncesine alarak daha erken yatmasını sağlayabilirsiniz.

Eğer zamanınız varsa okul açılmadan önce çocuğunuzu yeni okuluna götürmek, sınıfları ve bahçeyi göstermek okulun ilk günü yaşanacak heyecanın biraz daha önüne geçebilir. Eğer yapabiliyorsanız çocuğunuzla okulun ilk günü okula gidip onu öğretmeni ile tanıştırıp, nerede yemek yiyeceğini, bir problemle karşılaştığında kimlere gidebileceğini sizinle beraber görmesi ve tanıması okulun çocukta yaratacağı yabancılık duygusunun önüne geçmiş olur. Okulun ilk günü onu okuldan kimin alacağını ve eve nasıl geleceğini de çocuğunuza açıkça anlatın.

Eğer çocuğunuzun ilkokula başlamasıyla ilgili sorularınız varsa bir profesyonel ile görüşmeniz çok faydalı olacaktır.